Rus Ekonomisinin Üçüncü Çeyrek Performans Değerlendirmesi
HABERRUS - Rusya Federal Devlet İstatistik Servisi (Rosstat), 2025 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin Gayri Safi Yıllık Hasıla (GSYİH) verilerini açıkladı.
Buna göre, ekonomi bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla %1.1, bir önceki çeyreğe kıyasla ise %0.6 büyüdü. Ancak detaylı veriler, büyümenin arkasındaki dinamiklerin karışık olduğunu ve tüketimin tek büyüme motoru haline geldiğini gösteriyor.
Analizlere göre, üçüncü çeyrekte GSYİH büyümesini (çeyreklik bazda, mevsimsellikten arındırılmış) destekleyen başlıca sektörler arasında ilk sırada kamu yönetimi ve askeri güvenlik, Sosyal güvence yatırımları ve Bilişim (IT) ve bilimsel-teknolojik faaliyetler ilk sıralarda yer aldı.
Öte yandan, büyümeyi aşağı çeken sektörler ise ulaştırma, finansal hizmetler ve "net vergiler" (üretim ve ithalattan alınan vergiler eksi sübvansiyonlar) oldu.
Tüketim Tek Dayanak, Yatırımlar Endişe Verici Düşüşte
İstatistikler henüz nihai harcama kalemlerini yayınlamamış olsa da, uzmanlar çeyreklik büyümenin neredeyse yalnızca nihai tüketim harcamaları tarafından sağlandığını tahmin ediyor. Bu durum, diğer önemli kalemlerdeki zayıflığı gözler önüne seriyor.
En çarpıcı düşüş ise sabit sermaye yatırımlarında yaşandı. Resmi verilere göre, yatırımlar yıllık bazda %3.1 gerileyerek 2020'den bu yana ilk kez negatif büyüme kaydetti. Hatta 2022 krizinin en şiddetli döneminde bile büyümeye devam eden yatırımların, mevsimsellikten arındırılmış çeyreklik bazda yaklaşık %2 küçüldüğü tahmin ediliyor. Raiffeisenbank ekonomistleri, "İki çeyrek üst üste bu kadar olumsuz bir dinamik uzun zamandır görülmemişti" yorumunu yapıyor.
Yatırımlardaki düşüş, yapı malzemeleri (toplam yatırım malı talebinin yaklaşık %40'ı) ve makine-ekipman alımlarında (yaklaşık %27'si) yaşanan üç çeyrektir devam eden durgunlukla da destekleniyor.
Uzman Yorumu: "Yumuşak İniş" Beklentisi
Raiffeisenbank ekonomistleri, bu durumu ekonomi önce aşırı ısınma (overheating) fazından geçtiği ve şimdi bir "yumuşak iniş" (soft landing) sürecine girdiği şeklinde yorumluyor. Uzun vadeli derin bir düşüş beklemeyen ekonomistler, senaryonun 2016-2017 dönemine benzeyebileceğini öngörüyor. O dönemde de yatırımlar 2015'te %3-4 düştükten sonra, çeyreklik bazda zayıf da olsa pozitif büyüme seviyesinde (yaklaşık %0.5) stabilize olmuştu.
2025 üçüncü çeyrek verileri, Rus ekonomisinin istikrarlı ancak dengesiz ve tüketime bağımlı bir büyüme yolunda ilerlediğini gösteriyor.
Devlet harcamaları ve tüketimin sürüklediği büyüme, özel sektör yatırımlarındaki belirgin gerileme ve bazı sektörlerdeki durgunlukla gölgeleniyor.
Ekonominin sağlıklı ve sürdürülebilir bir patikaya girebilmesi için, yatırım ortamının canlanması ve büyümenin daha geniş sektörlere yayılması büyük önem taşıyor.
Önümüzdeki dönemde yatırımların izleyeceği seyir, ekonominin "yumuşak iniş"i başarıp başaramayacağının en önemli göstergelerinden biri olacak.