Ukrayna'da Sıkıyönetim Altında Seçim Hazırlıkları Başlıyor
KİEV – Ukrayna, savaş koşullarında olası bir seçim süreci için yasal zemin hazırlamaya başladı. Yüksek Şura (Verkhovna Rada), savaş halindeyken seçim yapılmasının usulüne dair yasa tasarısı hazırlamak üzere özel bir çalışma grubu oluşturdu. Grubun ilk toplantısı 26 Aralık Cuma günü yapılacak.
Çalışma grubunun başkanı ve Yüksek Şura Birinci Başkanvekili Aleksandr Kornienko, grubun yaklaşık 60 üyeden oluştuğunu açıkladı. Üyeler arasında parlamentodaki tüm siyasi grupların temsilcileri, kilit sivil toplum kuruluşları, yürütme organı ve güvenlik güçleri yer alıyor.
İlk toplantı iki bölümden oluşacak. ilk olarak organizasyonel konuların ele alınması ve Merkezi Seçim Komisyonu (MSK) üyelerinin, savaş sırasında ve savaş sonrası seçimlerde karşılaşılabilecek tüm teknik ve lojistik sorunları özetleyecek bir sunum yapması planlanıyor.
Parlamento Başkanı Ruslan Stefançuk daha önce yaptığı açıklamada, bu yasanın "tek seferlik" bir düzenleme olacağını ve öncelikle cephedeki askerlerin, yurtdışındaki vatandaşların ve kayıp bölgelerde kalanların oy kullanması ile uluslararası gözlemcilerin katılımı gibi kritik meseleleri çözmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Seçimler Önündeki Büyük Engeller
Ukrayna'da seçimlerin yapılabilmesi önünde halen aşılması gereken çok büyük engeller bulunuyor:
Güvenlik ve Yasal Kısıt: Ukrayna'da Şubat 2022'den bu yana sıkıyönetim ilanlı. Yüksek Şura, Şubat 2025'te kabul ettiği bir kararla, savaş operasyonları sona ermeden seçim yapılamayacağını hükme bağlamıştı. Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de seçimlerin ancak ateşkes sağlandıktan veya güvenliğe dair gerçek garantiler verildikten sonra, teknik olarak 60-90 gün içinde düzenlenebileceğini ifade etmişti.
Maliyet Sorunu: Seçimlerin finansal yükü büyük bir engel. MSK Üyesi Sergey Dubovik'e göre, tüm seçimlerin (cumhurbaşkanlığı, parlamento ve yerel) maliyeti güncel koşullarda yaklaşık 20 milyar Grivna (472 milyon ABD Doları) olarak hesaplanıyor. Başkanlık Ofisi Danışmanı Mihail Podolyak, ülkenin şu anki açık veren bütçesinin önceliğinin "askerileşme ve sosyal programlar" olduğunu, seçimleri karşılayacak finansal kaynak bulunmadığını belirtti.
Seçmenlerin Konumu: Yaklaşık 6-8 milyon Ukraynalı yurtdışına sığınmış durumda. Ayrıca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'da bulunan ve sayısını 5-10 milyon olarak açıkladığı Ukraynalıların da oy kullanmasını talep ettiğini duyurmuştu. Bu seçmenlere ulaşmak ve oylarının güvenliğini sağlamak büyük bir lojistik ve siyasi sorun teşkil ediyor.
Diplomatik ve Siyasi Bağlam
Seçim konusu, uluslararası diplomasinin de merkezinde: Zelenskiy'in 24 Aralık'ta açıkladığı 20 maddeli ABD destekli barış planında, anlaşma imzalandıktan sonra en kısa sürede seçim yapılması öngörülüyor.
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'da seçim yapılması için defalarca çağrıda bulundu ve Ukrayna halkının "seçim hakkına" sahip olması gerektiğini savundu.
Kremlin ise, Putin'in daha önce Zelenskiy'in yasal yetkisinin kalmadığını iddia etmesine rağmen, Ukrayna'da seçim yapılması durumunda Rusya'nın derinlere yönelik saldırıları durdurmaya hazır olduğunu iletti.
Ukrayna, savaşın gölgesinde demokratik meşruiyetini devam ettirme arayışında. Çalışma grubunun oluşturulması, bu yönde somut bir adım olarak görülse de, önündeki güvenlik, finansman, lojistik ve siyasi meşruiyet engelleri devasa boyutta. Seçimlerin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği, öncelikle cephedeki gelişmelere ve barış müzakerelerinin seyrine bağlı olacak.