Rusya-Sırbistan: Özel ilişkiler...

Rusya'nın Balkanlar'daki en yakın dost ve müttefikinin Sırbistan olduğu malum. Bu çerçevede, iki ülke arasında ekonomik, siyasî, güvenlik, kültürel, din ve enerji alanlarında son derece sıkı ve güçlü bağlar var.

Bunlara ilaveten geleneksel Slav ve Ortodoks dayanışması da bu bağları kuvvetlendiren bir başka unsur şüphesiz.

Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, işte bu bağları daha da sıkılaştırmak ve güçlendirmek için bugün Sırbistan'ın başkenti Belgrad'ı resmen ziyaret edecek. Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç'in daveti üzerine gerçekleşen bu ziyarette Medvedev, hiçbir devlet başkanına gösterilmeyen biçimde ağırlanacak.

Yüz trampetçinin yer aldığı büyük bir konserle karşılanacak olan Medvedev de kendisine gösterilen öneme, yanında getirdiği 100 kişilik heyetle cevap verecek. Bu heyette Dışişleri Bakanı Lavrov, Olağanüstü Durumlar Bakanı Şogi, Gazprom Başkanı Mueller, Rus Demiryolları Başkanı Yakunin gibi önemli şahsiyetlerin yanı sıra Moskova Bankası, Lukoil petrol şirketi yetkilileri ile diğer önemli zevat da var.

Medvedev, ziyareti sırasında İkinci Dünya Savaşı kurbanlarının bulunduğu mezarlığa gidecek, burada çelenk bırakacak, Sırbistan Parlamentosu'nda önemli bir konuşma yapacak. Medvedev'in sözcüsü Nataliya Timakova'ya göre, 30 dakikalık bu konuşmada Medvedev, Rusya ve Sırbistan arasındaki özel ilişkilere bir kere daha vurgu yapacak.

Taraflar, bundan sonra da çok sayıda ikili anlaşmalara imza atacaklar. Bu anlaşmalar, kültür, bilim, güvenlik ve enerji alanlarında olacak. Enerji alanında olan, ortak bir doğalgaz deposundaki işbirliğinin hayata geçirilmesinde önemli bir aşamayı teşkil edecek. Banatski Dvor'da eski bir doğalgaz kaynağında inşa edilecek bu depo, ileride Güney Akım Projesi'nin önemli bir unsuru da olacak.

Malum Sırbistan, Rusya'nın Güney Akım hattı projesini destekliyor. Esasen bu projenin bir bölümü ileride Sırbistan üzerinden de geçecek. Bnatski Dvor doğalgaz deposu, taraflar arasında 2008 yılında imzalanan enerji işbirliği anlaşması çerçevesinde halen inşa halinde bulunuyor. Deponun kapasitesi 1 milyar metreküp civarında olacak. Bittiğinde Güney Akım hattına bağlanacak. Bugün Srbjagas, Gazprom Export ve Gazprom'un Alman kolu Gazprom Germaina arasında imzalanacak anlaşmayla depo, gelecekte Avrupa'nın doğalgaz güvenliğinin sağlanmasında önemli bir rol oynayacak.

Bunlara ilaveten taraflar Rusya'nın Sırbistan'a sağlayacağı 1 milyar dolarlık borç anlaşmasını da sonuçlandıracaklar. Bu borcun üçte biri Sırbistan'ın bütçe açığı, geriye kalanı da çeşitli altyapı projelerinden kullanılacak.

Bu izahatlardan da anlaşılacağı gibi Sırbistan ve Rusya, Medvedev'in ziyaretiyle hem geleneksel bağlarını ve hem de son dönemde milletler arasındaki ilişkilerin yeni ve önemli unsuru olan enerji bağlarını daha da güçlendirecekler. Esasen bu alanda Rusya, Sırbistan'daki payını ve rolünü son birkaç yıldır artırıyor. Bu bapta mesela geçen yıl varılan anlaşmayla Rus Gazprom, NIS adlı Sırp devlet enerji şirketinin yüzde 51 hissesine sahip olmuştu. Yukarıda sözünü ettiğimiz Banatski Dvor deposuyla bu durum Rusya'nın lehine daha da artacak.

Rusya ile Sırbistan ayrıca siyasî alanda da çok yakın ve güçlü ilişkilere sahip. Malum Rusya, Kosova'nın bağımsızlığı konusunda Sırbistan'ın yanında yer almıştı. Rusya, bu konuyla ilgili olarak önümüzdeki 1 Aralık'ta Lahey'deki Milletlerarası Adalet Divanı'nda Kosova'nın bağımsızlığının milletlerarası hukuka uygun olup olmadığının görüşüleceği davada da Sırbistan'ı destekleyecek. Bunu da geçenlerde bizzat Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dile getirmişti.

Medvedev'in bugün başlayan ziyareti, anlattığım bakımlardan önemli. Balkanlar'la ilgili olarak düşünürken Rusya-Sırbistan ilişkilerini de bir şekilde hesaba katmak gerekiyor bize göre. Bu ilişkiler söylendiği gibi hem enerji ve hem de siyasî bakımdan çok özel ve önemli ilişkiler olarak temayüz ediyor bugün...