Hakkında hâlâ önemli soru işaretleri bulunmasına rağmen Rusya, Güney Akım doğalgaz projesini hayata geçirmek için sessiz-sakin bir şekilde Balkanlar'a dönük önemli hamleler yapıyor.

Bunlardan sonuncusu Hırvatistan'a dönük hamle sayılır. Bu çerçevede Rusya önceki gün Hırvatistan ile önemli bir hükümetler arası anlaşma imzalamış bulunuyor. Enerji ilişkilerini geliştirmek üzere Moskova'da bulunan Hırvat Başbakanı Jadranka Kosor ile Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in hazır bulundukları imza töreni sonrası yapılan açıklamalarda iki ülkenin yüzde 50 hisseye sahip olacağı bir ortak şirket kurulacak ve bu şirket Güney Akım'ın Hırvat ayağını üstlenecek.

Esasen Putin ve Kosor son anlaşmanın temelini geçen yıl 1 Ekim günü Gdansk'ta yaptıkları görüşmede atmışlar, bundan bir ay sonra da oluşturulan bir çalışma grubu işi hızlandırmıştı.

Rusya'nın bugün yazdığımız gibi Hırvatistan'ı da Güney Akım'a dahil etmesiyle bu projede yer alan Balkan ülkelerinin sayısı 5'e çıkmış oluyor. Hırvatistan'dan önce Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Slovenya da projede yer almayı kabul etmişlerdi. Bu listeye bir Orta Avrupa ülkesi olan Macaristan'ı dahil etmek gerekiyor elbette; bu ülke esasen projede Avusturya ve İtalya ile birlikte merkezî bir rol oynayacak.. Ancak, bu arada Bulgaristan'daki yeni hükümet projeyi bir tür askıya almış, yeniden gözden geçirmeyi kararlaştırmış bulunuyor. Bu bakımdan Bulgaristan'ın katılımı halen belirsizliğini koruyor.

Diğer yandan, Rusya Bulgaristan'ın bu tavrına karşılık olarak Romanya kozunu masaya sürmüş bulunuyor, bu ülke olmazsa projeyi Romanya üzerinden gerçekleştirmeyi planlıyor. Romanya tercihi ne kadar gerçekçi, ne kadar pratik ve ekonomik, bunu bugünden söylemesi zor; ancak Rusya'nın Romanya hamlesiyle Bulgaristan'ı ikna etmeye çalışmayı hedeflediğini söyleyebiliriz.

Bu konu esasen Türkiye'yi de ilgilendiriyor; zira projenin Romanya üzerinden geçmesi, Türkiye'nin Karadeniz'deki ekonomik bölgesinden geçmeyeceği anlamına geliyor. Oysa Türkiye, projenin kendi ekonomik bölgesinden geçmesini istiyor; üstelik bu konuda onay da vermiş bulunuyor.

Rusya halen Romanya ile projeyle ilgili görüşmeleri sürdürüyor. Romanya bu görüşmelerde Güney Akım'ın yanı sıra başka hedeflere de ulaşmayı planlıyor. Güney Akım'a ek olarak mesela, Romanya-Bulgaristan üzerinden Türkiye'ye de doğalgaz ulaştıran Batı Hattı'yla ilgili transit ücretlerini ele alıyor. Malum, Rus Gazprom ile Romen Transgaz şirketleri arasındaki transit anlaşmasının süresi önümüzdeki yıl sona eriyor. Muhtemelen, Romanya bu çerçevede Bulgaristan ve Ukrayna'nın bu yılbaşından itibaren Gazprom'dan talep ettiği transit ücreti artışlarını emsal göstererek kendisi de artış talep edecek. Bu da Türkiye'yi ilgilendiren önemli bir konu elbette.

Rusya'nın Hırvat hamlesine yeniden dönersek bu hamlenin sadece Güney Akım ile sınırlı olmadığını da söyleyebiliriz; zira Rusya'nın tek amacı Hırvatistan'ı bu projeye dahil etmek değil; diğer amacı bu ülkenin Adriyatik kıyılarına enerji bağlamında ulaşmak elbette.

Şöyle ki: Hırvatistan'ın Adriyatik kıyısındaki Omisalj Limanı'nda başlayan Adriyatik Petrol Ulaşım Hattı (JANAF) ülkeyi kat ederek Macaristan'ın kuzeyine uzanıyor. Bu hat Balkanlar ve Orta Avrupa'ya Ortadoğu kaynaklı ham petrolü taşıyor. Rusya bu hatta söz sahibi olmak, bunu kendi ham petrol ihracatı için kullanmak istiyor. Ayrıca, Rus petrol devleri Lukoil ve Gaspromneft, Omisalj'da depolama kapasitesi kazanmaya ve bu suretle burada bir milletlerarası ham petrol spot piyasası tesis etmeyi planlıyorlar.

Nitekim, bu konuların da Moskova'da ele alındığı söyleniyor. Ayrıca, Druzba ve Adriyatik Petrol Ulaşım Hattı'nın birleştirilmesinin de taraflarca görüşüldüğü de haberlerde yer alıyor. Zaten, hem Putin hem de Kosor, açıklamalarıyla bu haberleri teyit etmiş bulunuyorlar.

Rusya, bugün işaret ettiğimiz gibi, Güney Akım'da Balkanlar'a dönük sessiz-sakin yeni hamleler yapmaya devam ediyor. Bugün biz de bunların bir kısmına dikkat çekelim istedik; zira konu bizim de ilgi alanımız içinde yer alıyor.