Medvedev doktrini; Putin pratiği...

| Fikret Ertan

Rusya Devlet Başkanı Medvedev yanındaki heyetle birlikte bugün ülkemizi resmen ziyaret edecek. Önemli anlaşmaların imzalanmasının beklendiği bu ziyaret şüphesiz son yıllarda iki ülke arasında gittikçe gelişen ilişkilerin daha da gelişmesine, güçlenmesine büyük katkı yapacak.

Meslek olarak iyi bir hukukçu ve Başbakan Putin'in nüfuzlu St. Petersburg ekibinden gelen ve Putin ile adeta bir ağabey-kardeş ilişkisi bulunan 45 yaşındaki Medvedev, anayasaya göre Rus dış politikasının yönlendirilme ve yürütülmesinden birinci derece sorumlu ve yetkili.

Bugünlere görev süresinin yarısına gelen Medvedev Rusya'nın dış politikasını belli bir doktrine göre yönlendiriyor, yönetiyor, yürütüyor. Kendisi 2008 Eylül ayında Rossiya televizyon kanalındaki mülakatta bunu şöyle açıklamıştı: 'Rusya Federasyonu'nun dış politikasını yürütürken bunu 5 ilkeye göre temellendireceğim. Bunlar şöyle:

Birincisi; Rusya, medeni ülkeler arasındaki ilişkileri tanımlayan milletlerarası hukukun temel ilkelerinin önceliğini tanır. Biz, diğer ülkelerle ilişkilerimizi bu ilkeler çerçevesi içinde ve bu milletlerarası hukuka göre tesis edeceğiz.

İkincisi; dünya çok-kutuplu olmalıdır. Tek kutuplu bir dünya kabul edilemez. Başkalarının başkaları üzerindeki hâkimiyetine izin veremeyiz. Amerika Birleşik Devletleri gibi ciddi ve nüfuzlu bir ülke bile olsa, tek bir ülkenin bütün kararları aldığı bir dünya düzenini kabul edemeyiz. Böyle bir dünya istikrarsız olmakla kalmayıp ihtilaflarla da tehdit altında olacaktır.

Üçüncüsü; Rusya hiçbir ülke ile karşı karşıya gelmeyi arzu etmez. Rusya'nın kendisini tecrit etme yönünde hiçbir niyeti yoktur. Biz, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerle mümkün olduğu kadar dostane ilişkiler geliştirmeye kararlıyız.

Dördüncüsü; nerede olurlarsa olsunlar vatandaşlarımızın hayat ve haysiyetlerini korumak ülkemizin tartışılmaz önceliğidir. Bizim dış politika kararlarımız bu ihtiyacı esas alacaktır. Buna ilaveten, biz yurtdışında bulunan iş âlemimizin menfaatlerini de elbette koruyacağız. Bize karşı yapılacak herhangi bir saldırgan eyleme karşı harekete geçeceğimiz herkesin açıkça malumu olmalıdır.

Beşincisi ve sonuncusu; başka ülkeler için söz konusu olduğu gibi, Rusya'nın da özel (imtiyazlı) menfaatlerinin söz konusu olduğu bölgeler vardır. Bu bölgeler, dost ve iyi komşular olarak bağlı olduğumuz ve özel tarihî ilişkileri paylaştığımız ülkelerde bulunmaktadır. Biz, bu bölgelerdeki çalışmalarımıza özel önem atfedecek ve bu ülkelerle, komşularımızla dostane ilişkiler tesis edeceğiz.

Sözünü ettiğim bu ilkeler, dış politikamızı yürütürken takip edeceğim ilkelerdir. Geleceğe gelince, bu sadece bize değil aynı zamanda milletlerarası camiadaki dost ve ortaklarımıza bağlıdır.'

Medvedev, bu 5 ilkeyi açıkladıktan sonra, mülakatı yürütenlerden birisi 5. ilkeyi açmasını isteyince şöyle bir cevap verir: 'Sınırlarımızdaki ülkeler öncelik taşımakla birlikte önceliklerimiz burada sona ermiyor tabii' şeklinde cevap verir. Medvedev doktrini böyle. Bu doktrinin ilk 3 maddesi görüldüğü gibi genel maddeler. Bu bakımdan bunları açıklamaya, üzerinde durmaya gerek yok. Ancak, 4. ve 5. maddeler farklı. Bunlar bugün Rusya'nın yürütmekte olduğu dış politikanın somut anlamdaki önemli maddeleri. Bu maddelerde Rusya'nın özel çıkarları, çıkar bölgelerine işaret ediliyor ve Rusya'nın bunları savunmak için elinden geleni yapacağı açıkça ortaya koyuyor.

Bu çıkarlar, bölgeler zaten belli. Ukrayna, Kafkaslar, Karadeniz, Orta Asya, Transdinyester gibi ülke ve bölgeler ile enerji kaynakları, enerji iletim hatları gibi. Medvedev doktriniyle en çok bunları savunmayı amaçlıyor. Tabii bu arada şu hususu da muhakkak belirtmekte fayda var: Rus dış politikası her ne kadar bugün Medvedev'in yönetiminde görünüyor olsa da arka planda Başbakan Putin'in rolü, gücü ve nüfuzunu asla unutmamak gerekiyor.

Esasen Rus dış politikasının bugünkü görünen yüzü Medvedev ve doktrini; doktrinin pratiğe dönüştürülmesi ise Putin'in işi. Son gelişmelere bakıldığında (Ukrayna, Kırgızistan) Putin'in işini iyi yaptığı da kendiliğinden anlaşılıyor. Medvedev söz konusu politikanın doktrin, Putin de pratik tarafını sonuç alacak biçimde ve uyum içinde götürüyor. Bu bugün açıkça görülüyor...'