Güney Akım öne geçti...
Rusya'ya olan doğalgaz bağımlılığını azaltmak amacıyla Avrupa Birliği birtakım alternatif doğalgaz hatları projeleri üzerinde çalışıyor, bunları en kısa sürede hayata geçirmek için büyük çabalar sarf ediyor.
Bu projeler başlıca şunlar: İçinde Nabucco projesinin yer aldığı Güney Koridoru, Gürcistan-Ukrayna temelli Beyaz Akım hattı ve Azeri gazını Avrupa'ya taşıyacak Türkiye-Yunanistan-İtalya enterkonnektörü ya da bağlantı hattı.
Bu projelerden Nabucco, Avrupa Birliği'nin en çok önem verdiği, potansiyeli en büyük ve en uygun olanı. Bu hatla ilgili çalışma ve görüşmeler de son aşamaya girmiş bulunuyor. Bu çerçevede teknik proje çalışmaları devam ederken siyasi görüşmeler de muhtemelen önümüzdeki ay imzalanacak hükümetlerarası anlaşmayla noktalanacak.
Diğer yandan, Avrupa doğalgazındaki hâkim konumunu kaybetmek istemeyen Rusya da bu özellikle Nabucco'nun rakibi olan kendi Güney Akım hattında son günlerde bazı önemli hamleler yaparak Nabucco'nun önüne geçmeye çalışıyor.
Bu hamlelerin sonuncusu geçen hafta cuma günü Rusya'nın sayfiye şehri Soçi'de gerçekleşti. Rusya Başbakanı Vladimir Putin ile İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi'nin hazır bulundukları bir toplantıda projenin ana şirketleri olan Rus Gazprom ile İtalyan ENI ve projede yer alacak bazı ülkelerin şirket yetkilileri bazı anlaşma belgelerini paraf etmiş bulunuyorlar.
Rus yetkililer bu belgelerin projede yer alan şirketlerarası ilişki ve anlaşmaları düzenleyen, bunları kurallara bağlayan çok önemli yapı taşı belgeleri olduklarını söylüyorlar. Bu çerçevede Gazprom ve ENI'ye ilaveten projede rol alacak alan Bulgaristan Enerji Holding, Yunan DESFA ve Sırp Serbiagaz şirketleri ile de anlaşmalara varılmış bulunuluyor.
Bu şirketlerle varılan anlaşmalar kurulacak ortak şirketlerin yapacakları fizibilite, tasarım, inşa ve işletme çalışmalarının şart ve kurallarını belirlerken Bulgaristan ve Yunanistan ile kurulacak ortak şirketin yüzde 50 eşit pay, Gazprom ile Serbiagaz'ın ise yüzde 51 Gazprom, yüzde 49 Serbiagaz pay esaslarına göre kurulup faaliyete geçirilmeleri karar altına alınmış oluyor. Ayrıca, Bulgaristan Enerji Holding ile varılan anlaşma, Bulgaristan'ın mevcut hattını kendi ihtiyacı için muhafaza ederken proje için ayrı bir doğalgaz hattının inşaını da öngörüyor. Ancak, hattın bir kolunun geçeceği Slovenya ve Romanya ile henüz bir anlaşma söz konusu değil. Bu ülkelerle görüşmeler herhalde devam ediyor.
Güney Akım projesinin önemli bir safhasını teşkil eden bu şirketlerarası anlaşmalara ilaveten, Gazprom ve ENI, Güney Akım'ın kapasitesini 31 milyar metreküpten 63 milyar metreküpe çıkarmayı da kararlaştırmış bulunuyorlar. ENI CEO'su Paulo Scaroni'ye göre, artırılan bu miktarın büyük bölümü halen Ukrayna üzerinden Avrupa'ya sevk edilen Rus gazını ikame edecek. Bundan da Güney Akım'ın ayrıca Ukrayna'nın transit pozisyonunu da hedef aldığı ayrıca söylenebilir. Rusya'nın nihai hedefi de zaten Ukrayna'yı sevkte saf dışı etmek. Esasen Rusya, Ukrayna'nın konumunu zayıflatabilmek için bu ülkenin doğalgaz sevk şebekesinin kontrol payını ele geçirme yolunda çeşitli çabalar da sarf ediyor; ancak bugüne kadar bunlarda başarılı olabilmiş değil.
Güney Akım'ın maliyetine gelince; Gazprom Başkanı Aleksey Miller'e göre, bu proje 8,6 milyar Euro'ya (11,6 milyar dolar) mal olacak. Ne zaman faaliyete geçeceği ise yine Miller tarafından en geç 31 Aralık 2015 olarak ilan edilmiş bulunuluyor.
Güney Akım, bazı gelişmelerini anlattığımız Soçi toplantısından sonra hâlâ tam anlamıyla kesinleşmeyen, anlaşmaya hâlâ tam bağlanamayan, kaynak meselesi hâlâ tam çözülemeyen Nabucco'nun önüne geçmiş bulunuyor. En azından biz öyle görüyor ve düşünüyoruz. İlgililer de bu konuyu bizim kadar düşünmek zorundalar elbette...